15.11.17

Sapos e Sereas (de Ana Cabaleiro). Cuestionario

Imaxe: Editorial Galaxia
Para o club de lectura de Sapos e Sereas (de Ana Cabaleiro).

CUESTIONARIO

  1. No conto tradicional o sapo agachaba un príncipe ao que o bico da namorada volvía ao seu ser. Analizade esta visión clásica e contrastádea coa que se aprecia en Sapos e Sereas.
  2. Se non agachan “fermosos e afoutos cabaleiros”, ¿que veñen sendo os sapos dos relatos de Sapos e Sereas? Para comezardes a tirar do fío reparade nas páxinas 88-9: “os sapos non se bican, que os sapos só se tragan”.
  3. ¿A quen se dirixe a autora no epílogo?
  4. No epílogo cítanse tres mulleres. ¿Quen son? ¿Que teñen en común? ¿Que de diferente? ¿Que herdanza nos deixaron?
  5. Comentade as posibles semellanzas das protagonistas dos relatos coas mulleres que se citan no epílogo.
  6. Valorade este consello: “Se intentas imitala [a Xudit], procura estar no bando dos que fan as leis” (p. 88).
  7. A vida da xente rexistra unha boa restra de “traizóns” como, por exemplo, a crenza nos Reis Magos (p. 17). Rastrexade os relatos e citade algunhas das “traizóns” que atopedes.
  8. Comentade se os contos con final feliz son unha ferramenta para educarnos na resignación.
  9. Analizade a comunicación no matrimonio Aurora-Xosé no conto “Crónica do poema estragado”.
  10. No relato “A noite que o Lobo Feroz coñeceu a Groucho Marx” apréciase un radical cambio de roles dos personaxes en comparanza co conto tradicional que lle serve de base. Comentade este aspecto.
  11. Relacionade os elementos dese universo simbólico que nos acompaña dende a infancia (Carapuchiña, Lobo Feroz, Serea…) e comentade o tratamento que se lles dá nesta obra.
  12. ¿En que relato atopamos un conflito entre mundo rural e mundo urbano. ¿Como afecta ás relacións de parella?
  13. En máis dun relato tócase o tema dos malos tratos. ¿En que circunstancias se dan? ¿Como se enfoca ao tema?
  14. ¿Que tipo de papel desempeñan nestes relatos os personaxes masculinos?
  15. Ademais das relacións de parella, nestes contos trátanse outros temas como a desertización demográfica, a violencia doméstica, a educación infantil… Comentade estes e outros aspectos segundo o seu desenvolvemento na obra.

Ana Cabaleiro, Sapos e Sereas. Vigo, Galaxia, 2017.

7.11.17

Xosé Neira Vilas. Os papeis do vello mariñeiro

Imaxe: Os papeis do vello mariñeiro. Bolanda
Morre o vello mariñeiro e no rocho onde se refuxiaba para atoparse consigo mesmo e coas súas lembranzas achan uns papeis que veñen sendo as notas do relatorio de toda unha vida laboral.
O autor di ordenar e transcribir eses papeis e así llos presenta ao lector, na voz do mariñeiro narrador, coma se fosen anotacións para facer constar feitos sen ánimo aparente de procurar ningunha elaboración literaria.
Nesa vida de traballo relatada n’Os papeis do vello mariñeiro non aparecen datas concretas, pero os feitos narrados lévannos fundamentalmente aos anos sesenta do século XX, aínda que o marco cronolóxico sexa amplo dabondo para facernos ver a evolución da mariña mercante en medios e condicións laborais. Así, por exemplo, vemos como vai desaparecendo o contrabando de cousas miúdas (radios, whisky…), “necesario mercadeo” para redondear un salario miserable. A vista gorda do vixiante tamén axudaba. Mais aínda que mingüe o mercadeo, permanece o traballo sen horario e o cambio frecuente de barcos, as máis das veces baixo bandeira de comenencia.
A vida a bordo dun mercante non sempre resulta monótona nin levadeira. E cando o barco toca porto, os perigos cambian de cara pero non desaparecen. O mariñeiro en terra descoñecida pode verse drogado, asaltado, roubado…
O relato do vello mariñeiro tamén nos permite facer unha lixeira idea do país ao que van destinadas as mercadorías (sobre todo se non viaxan legalmente); deixan ver o que lle sobra ou o que lle falta. O lector non pode evitar imaxinar como será o país que importa bombóns ou champaña ou tractores de segunda man.
O noso mariñeiro traballa polo pan, mais tamén confesa que esta profesión lle permite sentirse libre (p. 67), sensación de liberdade que non sería posible en terra no país e na época que lle tocou vivir.

Noticias na rede


Xosé Neira Vilas, Os papeis do vello mariñeiro. Compostela, Bolanda, 2017. Ilustracións de Alberto Fernández García.

3.11.17

Necroturismo e literatura

Os cemiterios son lugares que se visitan varias veces en vida, por desgraza, e unha única e definitiva vez, se Deus dá vida e saúde, de mortos. Estes primeiros días de novembro é habitual pasar polo camposanto para honrar a memoria dos defuntiños. E nas Follas das Tres Verdades non é raro tropezar coa publicidade de actividades relacionadas co tanatoturismo. Un garbeo polo cemiterio permítenos gozar da escultura, da arquitectura (feísmo incluído) ou homenaxear a memoria de ilustres persoeiros que nel descansan . Non fai falla pór exemplos coma o Panteón de Galegos Ilustres nin de grandes camposantos coma San Amaro, Boisaca ou Pereiró; calquera humilde cemiterio parroquial serviría para dar fe do que estamos a falar. No mesmo garbeo tamén nos podemos decatar do difícil que resulta ser enterrado en galego.
O necroturismo non é novo. Veume á cabeza estes días un dato que atopei no libro de José-Carlos Mainer, Falange y literatura  (Barcelona, RBA, 2013, p. 85) que vou citar aquí:

“No mucho después [das reunións aristocratizantes dos membros da célula fundadora da Falanxe] un comité de estudiantes católicos y algún periodista conocido --Mariano Rodríguez de Rivas y César González-Ruano, entre ellos-- decidieron conmemorar a su manera el centenario del Romanticismo que Francia hizo coincidir con el del estreno de Hernani, en 1930, y los españoles con el nacimiento de Bécquer, en 1936. Desde la primera fecha se hablaba mucho de una vuelta a los valores sinceros y violentos del Romanticismo, vinculados siempre a la izquierda política, como puso de relieve un libro de José Díaz Fernández, El nuevo Romanticismo. Pero los citados celebrantes organizaron las “Visitas de arte a los cementerios de Madrid”, que, más bien, buscaban la dimensión esteticista de lo romántico y, en el fondo, una vindicación del sentimentalismo inequívocamente burgués --y también aristocratizante-- de aquella centuria. Agustín de Foxá fue uno de los asiduos a las visitas y no en vano, la sección de “Poemas románticos” de su libro El toro, la muerte y el agua (1936) [...] le granjeó un notable reconocimiento de tirios y troyanos”.

Imaxe: Público.es
O remate desta historia (se é que rematou) tivo máis violencia ca romanticismo, enterrou a cultura e moitas vidas ás que non lles deixaron ter o remate que merecen as xentes de ben, como tristemente sabemos todos. Deus queira que non volvan tempos tan triunfais.